سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان فارس در راستاي اجراي مصوبات معاونت پژوهشي سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي کشور اقدام به فعاليت هاي پژوهشي مردم شناسي در سطح استان کرده است که اين فعاليت ها توسط دفتر مردم شناسي اين سازمان در شهرستان‌هاي مختلف انجام گرفته و شهرستان فيروزآباد بعنوان يکي از مناطق مهم تاريخي و گردشگري کشور و همچنين برخوردار از توانمندي‌هاي گردشگري عشايري و قومي مورد بررسي مردم شناسي قرار گرفته است ، با بخش‌هايي از فعاليت‌هاي ذکر شده آشنا مي شويم.
نام قديمي فيروزآباد، شهر گور به معني قبر بوده است و هنگامي که عضدوالدوله ديلمي به آن جا سفر کرد گفتند ملک به گور رفت که اين جمله داراي دو معنا مي بود. بهمين دليل وي را خوش نيامد و نام زيباي فيروزآباد به معني جاي کمال، خوشبختي و دولت را براي آن شهر در نظر گرفت. شهرستان فيروزآباد با مساحتي نزديک به 6/127 کيلومتردر جنوب غربي استان فارس واقع شده است. اين شهرستان از شمال به شيراز و کازرون، از غرب به استان بوشهر و از جنوب به لارستان و از شرق به جهرم متصل است و 1327متر از سطح دريا ارتفاع دارد. اين شهرستان داراي سه شهر به نام‌هاي فيروزآباد، فراشبند و ميمند و روستاهاي دهرم، نوجين، آويز، دژگاه، پرزيتون، خواجه اي، دادنجان، احمدآباد و جايدشت است .
محيط طبيعي
منطقه فيروزآباد داراي سه ناحيه سرد کوهستاني مانند ميمند و چوگان، ناحيه گرم و خشک مانند فراشبند و ناحيه معتدل مانند فيروزآباد، داراست و داراي رودخانه هاي فيروزآباد و قره آغاج است . مهمترين رشته کوه‌هاي اين منطقه پادانا و کيلاغ کوه است .
پوشش گياهي
پوشش گياهي اين منطقه شامل کنار، شوره، بادام کوهي، بنه، ارژن، کيکم، کيالک، گون، کتيرا، شيرين بيان و مريم گلي است .
جمعيت و مهاجرت
طبق سرشماري سال 1375 جمعيت شهرستان فيروزآباد 209007 نفر بوده که از اين تعداد 86484 نفر در نقاط روستايي سالکن بودند. همچنين طي دهه 65-1355 فيروزآباد شهري مهاجر پذير بوده و عمده مهاجرين اين شهر را عشاير تشکيل مي دادند.
مکان‌هاي تاريخي و باستاني
آثار باستاني منطقه شامل پل تاريخي دوره ساساني، برکه فتح آباد، تل ريگي، کمال آباد، تل نقاره خانه، کاخ اردشير ساساني، قلعه دختر، قلعه زنجيران، کاروانسراي زنجيران، آتشکده، پل اسفند، تل خزينه، امامزاده بابانجم، کاروانسراي دهگاه و چهارطاقي کنار سياه را مي توان نام برد.
گروه‌هاي قومي
در منطقه فيروزآباد، دو گروه عمده قومي، شامل عشاير و غير عشاير وجود دارد. گروه‌هاي عشاير شامل ترکان قشقايي با طوايف دره شوري، شش بلوکي، عمله، کشکولي بزرگ و کشکولي کوچک و همچنين لرهاي کهگيلويه و بويراحمد با طوايف خواجه بزرگ، ملا، مغني، مويزي، کوهمره، باورياني، گله زن، بادني، مهدخاني، فيلي وند، خجه بگ لو، درويشي، چگيني، خليفه، اميني و امير سالار و گروه غير عشاير اقوام فارسي زبان است . زبان مردم منطقه به دو صورت ترکي قشقايي و فارسي با گويش‌هاي تاجيکي و لري همراه است .
انواع خوراک
در اين منطقه خوراکي‌ها شامل دمپخت، لاي پلو، کشمش پلو، شيرته، عدس پلو، آش دوغ، آش مجک، آش کشک، آش حبي زرده، شله شيري، آش بنه، کباب ترکي، کباب کنجه، خورشت کلم، خورشت متنجنه، خورشت قيمه، آب پيازک، شله يتيم، يتيمک، کم قورمه، کله جوش، کشک و کدو، ماست و اسفناج، ماس صفا، توله، تورب گو، تليت انار، تيليت ماست نان شيريني، نان شيري، نان کنجد ي، حلواي نشاسته، حلواي دوا گرم، حلواي گل زرد، عرق طارونه، آويشن، کاسني، بيدمشک، خارشتر، اترج، کيالک، ترشي ليجين، ترشي بلهر، ترشي انجير کوهي، رب خرما، مرباي انجير، مرباي زرشک، مرباي گل محمدي، نان نازک، نان شلشک، نان مشتک، نان گرده، نان کلک، نان تاپو و غيره است .
پوشاک منطقه
پوشاک مردانه شامل کلاه ترکي يا دوگوش، کلاه نمدي، کلاه پيشي، کلاه پشمي، چپي، شال گردن، کلاه کله اي، جومه، کينک، خالق، چقه، کپنک، زير جومه، پاکش، جوتي، چارخ، ملکي و پوشاک زنانه شامل کلقچه، چارقد، دستمال، جومه، شليته، پاکش، گيوه، اورسي و چارخ است.
مسکن هاي ثابت و متحرک
مسکن هاي ثابت شامل کومه و پاشلي، ساکن و متحرک شامل کپر، سياه چادر و تلواره است .
محصولات زراعي
محصولات زراعي فيروزآباد شامل گندم، جو، برنج، ذرت، کنجد، طالبي، هندوانه، گوجه، لوبيا، ماش، خرما، عدس و تنباکو است .
محصولات دامي فيروزآباد
شامل شير، پنير، سرشير، ماست، کرمه، دوغ، کره، روغن، دوراغ، چيکلوک، قراقروت، لور کشک و درمانله است .
بافته هاي محلي
بافته هاي منطقه شامل قالي، گبه، گليم، جاجيم، خورجين، جلکي، نمک دان، سفره، بله دون، پالون، تربه قرآن، هوره، حصير، بنه، جل اسبي، چله، گاچين، لت، مفرش و اوکش است .
طب سنتي
سابقه طولاني طب سنتي بين مردم فيروزآباد و به خصوص عشاير باعث شده که مردم منطقه براي درمان بيماري‌ها از گياهان خودروي موجود در محل استفاده کنند. اين داروها شامل داروهاي گياهي و غير گياهي است . در بخش داروهاي گياهي اوشن پهن براي درمان ناراحتي معده و چربي خون، اوشن باريکو براي درمان دل درد، سرزرد و براي درمان تهوع و دل درد، گل گاوزبان براي تسکين اعصاب، پرسياوشون براي درمان سرماخوردگي، جغجغک کولک براي درمان سينوزيت، مرزنجوش براي درمان معده و زخم اثني عشر، و ديگر داروهاي گياهي و همچنين از داروهاي غير گياهي نظير پي خرس، زهره کفتار، زهره روباه، زهره مار، زهره گراز، کود گوسفند، شيرخر و غيره و براي درمان بيماري‌ها استفاده مي کنند.
بازي‌هاي محلي
بازي‌ها در دو گروه جنسيتي شامل بازي‌هاي پسرانه ( مردانه ) و دخترانه است مانند کولکه برو، درنه بازي، شوتولو، سنگ داغک، چوخ کليک، لمپر، چشن گرگ، پشکل چال، يه لنگي، هفت سنگ، قره غچر و ديگر بازي‌هاي محلي است .
انواع مراسم
مراسم سنتي که در طول عمر يک انسان از تولد تا بلوغ و ازدواج و مراسم مرگ و همچنين آيين ها و مراسم سال شمسي از چهارشنبه سوري تا تحويل سال و ديد و بازديد و آيين‌هاي مربوط به سال قمري از دهه اول محرم تا مراسم تاسوعا و عاشورا ، شمع زني ، شام غريبان و مراسم خاص ماه صفر و اعياد و شهادت بزرگان دين و ديگر اطلاعات بصورت مفصل در مردم نگاري شهرستان فيروزآباد وجود دارد که به همت و سرپرستي خانم ثابت قدم در سال 1381 انجام شده است و اين پژوهش را مي توان در واحد پژوهش‌هاي مردم شناسي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان فارس در اختيار محققان و دانشجويان و علاقه مندان قرار داد
ورود به حساب کاربری
زندگی کتابی است ، که بدون سفر یک صفحه آن بیشتر خوانده نمی شود.
