آزاده حقيقت _ اين روستا تابع بخش مرکزي شهرستان سنندج و در ۱۸ کيلومتري اين استان قرار دارد. از اطراف به وسيله کوه و دره احاطه شده است. «کوه آبيدر بزرگ» در شرق و شمال شرقي، «کوه وزمان
در شمال غربي و کوه «تايلا‌ن» در جنوب غربي روستا را محدود مي‌کنند.
گردنه «گرمالش» در شمال غربي و دره «باران» در شمال شرقي، دره «چهارگاه» در جنوب شرقي و دره «زيارتل» در شمال غربي و غرب روستا را در محاصره دارند.
روستاي نوره از روستاهاي کوهستاني استان کُردستان است. تابستان آن ملا‌يم و مطبوع و زمستان‌هاي آن سرد است. رودخانه «نوره» از غرب روستا مي‌گذرد و روح طراوت و شادابي را در کالبد طبيعت آن مي‌دمد.
● تاريخچه روستا
استان کُردستان از جمله استان‌هاي کشور است که در شمار نخستين سکونتگاه‌هاي بشري به شمار مي‌رود. اقوام آريايي براي نخستين‌بار به اين سرزمين مهاجرت کردند. تاريخ اقوام کُرد تا قبل از اسلا‌م چندان مشخص نيست.
در اسناد سومري بابلي، آکدي و آشوري نام اقوامي‌ديده مي‌شود که شباهت به کلمه کُرد دارد، ولي از همه نزديک‌تر چه از لحاظ زبان‌شناسي و چه از نظرجغرافيايي و چه از نظر توصيفي، نام اقوامي‌است به نام «کُرد و خوي» که در کتاب «سفر جنگي» گزنفون ذکر شده است.
اکثريت سکونتگاه‌هايي که در استان کُردستان امروزه بناي شهر‌ها و روستاها را بر آن نهاده‌اند روزگاري جزو حکومت سلا‌طين و حکام حکومتگر تاريخ بوده‌اند.
روستاي نوره نيز از اين امر مستثني نيست و مي‌توان گفت، اين روستا از مهاجرت اقوام آريايي بي‌بهره نمانده و اين اقوام را در خود جاي داده است.
امروزه روستاي نوره به خاطر وجود عمارت و مقبره آيت‌اله محمد مردوخ کردستاني شهرت دارد.آيت‌اله محمد مردوخ ملقب به جمال‌الدين خلف مرحوم شيخ عبدالمومن در ۲۷ رجب سال ۱۲۹۷ ه.ق (۱۲۵۶ ش.) متولد شد.
وي متفکر، فيلسوف، سياستمدار، شاعر، و روزنامه‌نگاري روشنفکر بود که در سراسر کُردستان شهرت و آوازه‌اي فراوان داشت.
وي در انواع هنرها و علوم زمان نظير معماري، حکاکي، حجاري، گچ‌بري، ساعت سازي، نجاري، باغباني و به خصوص علوم نباتي مهارت داشته است.
وي در سن ۹۸ سالگي در ۲۰ شهريور ۱۳۵۴ در محله قطارچيان فوت کرد و به واسطه علا‌قه‌مندي‌اش به روستاي «نوره» وصيت کرد او را در نوره و در عمارت قلعه مانندي که خود نقشه آن را طراحي کرده بود به خاک بسپارند.
● وضعيت اجتماعي و اقتصادي روستا
نظام اقتصادي روستا بر پايه کشاورزي، باغداري، دامداري، پرورش زنبور عسل، کارگري و قاليبافي است.
کشت اراضي روستاي نوره به دو روش آبي و ديم صورت مي‌گيرد. آب کشاورزي و آشاميدني از چشمه و چاه معمولي و با لوله کشي فراهم مي‌شود.
فعاليت‌هاي کشاورزي در روستا شامل کشت گندم و جو است.در اين روستا باغداري رونق زيادي دارد و انواع محصولا‌ت سردرختي مانند گلا‌بي، انگور، توت فرنگي، سيب درختي مشاهده مي‌شود.
دامداري نيز در روستا متداول است و انواع لبنيات از مهمترين فرآورده‌هاي دامي آن به شمار مي‌آيند. در کنار اين فعاليت‌ها، قاليبافي و پرورش زنبور عسل و فعاليت‌هاي خدماتي نيز ديده مي‌شود.
انواع گياهان دارويي و صنعتي نظير گل گاو زبان، کاسني، شاتره و گون در روستا مي‌رويند.
● ساختار کالبدي، معماري و الگوي سکونت
روستاي نوره روستايي بسيار زيبا با بافت مسکوني متراکم است. روستا در دره و بر روي شيب واقع شده است. سقف خانه‌هاي روستا صاف و مسطح است. در بناي خانه‌ها عموما مصالح بومي‌‌منطقه نظير سنگ و چوب به کار رفته است. خانه‌ها داراي درب‌هاي چوبي و پنجره‌هاي کوچک هستند.
سقف‌ها داراي پوشش چوبي است و چوب درختان صنوبر، بيد و چنار در تامين چوب موثر هستند. روستا از نظر معماري بسيار ساده و زيبا است.
در روستا خانه‌ها با توجه به فعاليت‌هاي اقتصادي ساخته مي‌شوند و به همين لحاظ تزئينات داخلي و نوع خانه‌ها با هم متفاوتند.
روستاهاي استان کُردستان به لحاظ معماري بسيار جالب توجه هستند و اکثريت آنها در گستره‌اي از سنگ بنا شده‌اند. امروزه در بناي خانه‌ها تيرآهن، سيمان و گچ نيز به کا رفته است.
● جاذبه‌هاي گردشگري نوره
روستاي نوره به خاطر وجود باغ‌هاي سرسبز و خرم بسيار مشهور است. در بهار و تابستان هواي دلپذير و مطبوع، وجود طبيعت سبز و شاداب و کوه‌هاي بلند زيبايي خاصي به آن مي‌دهد.
منابع سرشار آب و پوشش گياهي غني و انواع پرندگان و جانوران وحشي مانند کبک، تيهو، شغال، گرگ، روباه و خرگوش در زمره حيرت‌انگيزترين منابع خدادادي آن به شمار مي‌آيند.
کوه آبيدر بزرگ در ۲ کيلومتري شرق و شمال شرقي آن واقع شده است که منظره‌اي بسيار تماشايي و زيبا دارد .
در فصل بهار و تابستان پهنه کوه سرسبز و با طراوت مي‌شود و تصويري شورانگيز را منعکس مي‌کند. عبور رودخانه نوره در غرب روستا سبب پديداري مناظر زيبا و تلطيف هوا مي‌شود و محيط مناسبي را براي گذران اوقات فراغت ايجاد مي‌کند.
● آثار تاريخي و فرهنگي
بر دامنه تپه ماهورهاي غرب کوه «آبيدر» و به فاصله ۷۰۰ متري از روستا عمارتي وجود دارد که متعلق به يکي از مفاخرکُردستان است. اين اثر که به لحاظ معماري قلعه‌اي شکل آن قابل توجه است در جنوب روستا واقع شده و چشم انداز زيبايي دارد.
عمارت به گونه‌اي بنا شده که به تمام مناطق اطراف اشراف دارد. در زميني به مساحت ۶۰۰ متر و با استفاده از مصالح بومي، در دو طبقه بنا شده است.
در گوشه‌هاي شمالي و جنوبي آن برج‌هاي ديده باني وجود دارد. در ضلع غربي عمارت حياط قرار گرفته است.
طراحي بنا ايده خود آيت‌اله مردوخ است و توسط استادان فن معماري استاد «عنايت اله» و استاد «علي محمد بنا» در سال ۱۳۲۲ شمسي ساخته شده است. مقبره آيت‌اله مردوخ نيز در همان عمارت واقع است.
● ويژگي‌هاي فرهنگي و هنري
مردم روستاي نوره به زبان کُردي سخن مي‌گويند و مسلمان هستند. ميلا‌د پيامبر در ميان آنان جايگاه والا‌يي دارد. مردم روستاي نوره علا‌وه بر بزرگداشت اعياد مذهبي، بزرگ‌ترين عيد ملي، نوروز باستاني را نيز با برگزاري مراسم سنتي وآئين‌هاي باستاني به جشن و شادي مي‌پردازند.
اجراي نمايش‌هاي باستاني و محلي نظير مير نوروزي از آداب و رسوم رايج در نوروز است.
انواع بازي‌ها نيز در روستا رايج است که مهمترين آنها گرزان، سبده سده و مير نوروزي هستند. بازي‌ها در روستا سمبل بارز زندگي و فعاليت‌هاي معيشتي مردم است و در گذران اوقات فراغت نيز موثر است.
اغلب بازي‌ها در روستا گروهي اجرا مي‌شوند. مراسم عروسي در روستا بسيار تماشايي است. اين مراسم شامل نامزدي، رو باز کردن، خريد لباس عروس، عقد کنان، تعيين زمان عروسي، حنابندان،و شب عروسي است که همه اين مراسم با شادي، خواندن ترانه، رقص و پايکوبي انجام مي‌گيرد.
در روستا انواع هنرهاي دستي و بافته‌هاي سنتي و سفال‌سازي رايج است که هنر دستان پرتلا‌ش زنان روستا است. انواع گليم و جاجيم در رنگ‌ها و طرح‌هاي متنوع در نوره بافته مي‌شوند.در بافت گليم معمولاً از پشم و نخ پنبه‌اي در تار و پود استفاده مي‌شود.
ابزار کار گليم‌بافان شامل دستگاه گليم‌بافي عمودي چوبي و يا آهني، قيچي، دفه و سوکه است. در بافت جاجيم پشم، دستگاه بافندگي، ماکو و وسايل ديگر به کار برده مي‌شود. در روستا صنايع دستي به عنوان سوغاتي ارزشمند محسوب مي‌شود.
● پوشش و لباس مردم روستا
مردم روستاي نوره به مانند ديگر مردمان کُرد نژاد از لباس محلي و بومي‌‌استفاده مي‌کنند. پوشش مردان اغلب از چوخه، رانک، پانتول، ملکي، لفکه سوراني، شال، دستار، فرنجي و کله بال و گيوه تشکيل شده و زنان از پيراهن بلند و قبا به اضافه نيم تنه يا «سحفه» و کلا‌هي به نام «فنيس» يا «تاس کلا‌ه» استفاده مي‌کنند که با روسري‌هاي ابريشمي‌کلا‌فه‌اي پيچيده شده است.
انواع لباس‌هاي زنانه در طرح‌ها و نقش‌هاي زيبا با تزئينات ساده و ملون مشاهده مي‌شود که چشم هر بيننده‌اي را خيره مي‌سازند.
● انواع غذاهاي محلي روستا
مردم روستاي نوره غذاهايي دارند که مختص آنان است. مهمترين اين غذاها عبارتند از انواع نان‌هاي محلي، کلره، کلا‌نه و کشک که قابل عرضه به گردشگرانند.
مواد اوليه اين غذاها اصولا از فرآورده‌ها و محصولا‌ت موجود در روستا تامين مي‌شوند.
زنان روستايي براي پخت انواع نان‌هاي محلي و غذاهاي بومي بسيار زحمت مي‌کشند.
کلا‌نه ترکيبي از نان و پيازچه با کره محلي است. کشک از جمله فرآورده‌هاي لبني و بسيار لذيذ است. همه اين غذاها و تنقلا‌ت معمولاً بسيار لذيذ و خوشمزه هستند.
ورود به حساب کاربری
زندگی کتابی است ، که بدون سفر یک صفحه آن بیشتر خوانده نمی شود.
