دکتر کريم خسرويان_ مطابق آمار و واقعيت‌هاي موجود در بررسي‌هاي اقتصادي جهان، پس از گذشت دهه‌هاي اقتصادي ماشين، صنايع مکانيکي، کامپيوتر و تجارت‌هاي مختلف، هم اکنون در دهه اقتصادي صنعت توريسم قرار گرفته‌ايم. در نتيجه با توجه به فشارهاي رواني که به دليل ماشيني شدن زندگي بشر بر آحاد مردم وارد مي‌شود و از آنجاييکه انسان‌ها در هر جاي دنيا پس از کار طاقت فرسا با سيستم‌هاي مکانيکي و الکترونيکي، نياز مبرم به سياحت، گردش و آرامش سفر خواهند داشت، در دهه‌هاي آينده شاهد رشد فزاينده و شتابناک اين صنعت خواهيم بود.
در سال‌هاي گذشته براي ساماندهي صنعت توريسم و ايجاد آرامش مورد انتظار براي مسافر و توريست نياز به طراحي علوم مرتبط با اين صنعت احساس شد. شبکه آموزش جهانگردي آسيا و اقيانوسيه APETIT ، با همت صاحب‌نظران، علاقمندان و انديشمندان اين صنعت در سطح بين‌المللي تاسيس و اين صنعت را در فرآيند علمي و آموزشي حمايت کرد. در کشور ما نيز با توجه به جاذبه‌هاي مختلف توريستي از جمله معماري‌هايي بي‌بديل، وجود تاريخ هفت هزار ساله نانوشته و دو هزار و پانصد ساله مکتوب و مستند، منابع طبيعي، آب و هواي چهار فصل، جاذبه‌هاي اکوتوريسمي، دريا، جنگل، کوير و ... اين صنعت از چهار دهه قبل سازماندهي شده و موضوع آموزش رشته‌هاي مختلف قرار گرفت. نهايتا در سال ۱۳۷۸ اين آموزش‌ها به بخش خصوصي واگذار شد که مسلما حضور بخش خصوصي در اجرا توفيق اين امر را مضاعف کرد.
براي شناخت توسعه و گسترش اين صنعت و علوم مربوطه، بايد متناسب با رشد صنعت توريسم توسعه و تقسيم‌بندي تخصصي اين علم را نيز مدنظر داشت و از ظرفيت‌هاي دانشگاهي، آموزش‌هاي کوتاه‌مدت و آموزش‌هاي ضمن خدمت و مستمر براي رعايت تناسب رشد صنعت و ارتقا علمي آن بهره جست. چه در غير اين صورت شاهد آسيب ديدن اين صنعت خواهيم بود و آسيب به صنعت توريسم آسيب به روح و روان و آرامش انسان‌ها است.
در تعاريف اين علم و در تقسيم‌بندي کلاسيک يکي از جاذبه‌هاي بسيار مهم که مورد توجه اغلب مردم دنيا است، توريسم فرهنگي خود داراي شاخه‌هاي بسيار متعددي است که کشور ايران در تمامي ابعاد آن داراي پتانسيل‌هاي فراواني است. ايران با تاريخ و فرهنگ کهن خود آنچنان مملو از غناي فرهنگي است که مي‌تواند براي سال‌هاي طولاني جاذبه‌هاي نامکرر و مطابق با سليقه تمام مردم جهان را ارايه کند. اين جاذبه‌ها در عرصه فرهنگي، فولکلور، آداب و سنن اصيل و کهن، جشن‌ها، آيين‌ها و مراسم ريشه‌دار حکايت از حلاوت‌هاي زندگي بشر با تاريخ پرفراز و نشيب اين سرزمين و رشد فرهنگي انسان‌ها و تاريخ تمدن انسان، ايران و ايراني دارد.
گردشگري فرهنگي نوعي از گردشگري است که مسافر در آن به جستجو، فراگيري و تجربه فرهنگ حال و گذشته جامعه خود يا ديگران مي‌پردازد. گردشگران فرهنگي انگيزه‌هاي متعددي براي سفر خود دارند که به قسمت کوچکي از اين انگيزه‌ها اشاره مي‌شود:
▪ گروهي از گردشگران به دليل علاقه به اصل تاريخ و فرهنگ به سرزمين‌هاي مختلف سفر ميکنند.
▪ گروهي از توريست‌هاي فرهنگي جهت شناخت روحيات ملل مختلف سفر ميکنند.
▪ گروهي از اين گردشگران به منظور تحقيق و پژوهش در رشته تخصصي خودشان و بهره‌گيري از علوم و فرهنگ مرتبط با اين علم در ساير ملل سفر مي‌کند.
▪ با توجه به اينکه داشتن آگاهي و اطلاعات براي هر انسان امتياز محسوب مي‌شود. برخي از گردشگران فرهنگي جهت افزايش اطلاعات خود و مطرح کردن اين اطلاعات عيني و شهودي در جلسات و مجامع مختلف اقدام به اين سفرها ميکنند.
▪ انگيزه و دلايل سفرهاي فرهنگي به تعداد تفکر اين مسافران بوده و مسلما در اين مقوله نمي‌گنجد.
● بررسي ابعاد اقتصادي توريسم فرهنگي
در بسياري از باورها چنين به نظر مي‌رسد که هر جا سخن از فرهنگ به ميان مي‌آيد بايد بعد اقتصادي موضوع کنار گذاشته شود، اما در صنعت توريسم به کار بردن لفظ توريسم فرهنگي، دليلي براي جدايي اين مقوله از انتفاع و مسائل اقتصادي نيست.
توريسم فرهنگي و به طور کلي صنعت جهانگردي مضافا بر اينکه يک مقوله روحي، رواني و فرهنگي به شمار مي‌رود، متناسب با سيستم‌هاي مختلف و وجود يا ايجاد عوامل جذب توريسم يک فعاليت اقتصادي سودآور بوده و امروزه سومين صنعت پردرآمد دنيا محسوب مي‌شود. در اين ميان توريسم فرهنگي که به علت گستردگي و ظرافت خويش آميخته با باورهاي گردشگر است، مي‌تواند ضمن درآمدزايي بالا به ايجاد صلح بين ملل مختلف بيانجامد که اين خود به لحاظ تامين آسايش بشر و ابعاد اقتصادي که در بر دارد قابل بررسي و توجه است و بايد در آموزش دوره‌هاي مختلف مورد توجه سيستم‌هاي آموزشي اساتيد و دست اندرکاران قرار گيرند.
● اشتغال و کارآفريني در صنعت توريسم
در دنيا امروز چه در کشورهاي توسعه يافته و چه در کشورهاي در حال رشد بزرگترين امتياز براي هر صنعت هر سازمان و هر فرد داشتن تفکر و خلاقيت براي کارآفريني است. تفکر کارآفريني موجب اشتغالزايي و در نهايت رفع بيکاري و کاهش ناهنجاري‌هاي اجتماعي مي‌شود. تفکر کارآفريني کليد رشد و توسعه اقتصادي هر کشور شناخته شده است. در سال‌هاي گذشته دولت‌هاي کشورهاي مختلف به طور جدي به تشويق تفکر کارآفريني پرداخته‌اند چرا که ارتقا کشور و رشد ملت در گرو کار، اشتغال و بهره‌وري نهفته است .
يکي از شاخه‌هاي موثر در اشتغالزايي صنعت توريسم، توريسم فرهنگي است، چرا که گردشگران علاقمند به فرهنگ ملل، خود داري فرهنگ‌هاي مختلف، نيازها، سلايق و خصوصياتي هستند که کشور ميزبان بايد براي ارائه خدمات توريستي و معرفي فرهنگ خويش به گونه‌اي خود را با فرهنگ ميهمانش مطابقت دهد تا جذابيت، حلاوت و اصالت فرهنگ خود را به صورت واقعي، کامل و هنرمندانه به توريست علاقمند منتقل کند.
اما هيچگاه نمي‌توان براي رسيدن به اين مقصود با تعداد معدودي از افراد جامعه به اين سمت حرکت کرد. بلکه بايد آموزش‌هاي عمومي در جامعه توسط استادان رسانه‌هاي عمومي، ارگان‌ها، سازمان و وزارتخانه‌هاي مرتبط صورت پذيرد.
علاوه بر آموزش‌هاي عمومي ضرورت دارد جوانان علاقمند زيادي را تحت آموزش‌هاي تخصصي قرار داد و به دليل ظرافت، نظم، گستردگي و فنون و روان‌شناختي و جامعه‌شناسي اين رشته که قبلا نيز اشاره شده بايد کشور از يک استراتژي تعريف شده دقيق مبتني بر يک مديريت علمي به روز و پويا در اين زمينه برخوردار باشد.
به دليل تعدد شاخه‌هاي اين رشته افراد زيادي از اقشار جامعه علي‌الخصوص جوانان تحصيل کرده و علاقمند در سطح کشور جذب شده در حقيقت گام بزرگي جهت تحقق تفکرآفريني و اشتغالزايي برداشته خواهد شد.
● لازمه توسعه توريسم فرهنگي
حمايت دولت‌ها و سازمان‌هاي بين‌المللي از سيستم‌ها و مراکز آموزشي مرتبط و کارآفرينان در زمينه توريسم فرهنگي در فرآيند توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در توسعه توريسم فرهنگي کشور جز الزامات اين فرآيند محسوب مي‌شود. در کشورهاي توريست‌پذير و در جوامعي که بخش عمده‌اي از درآمد دولت را به صنعت توريسم اختصاص داده‌اند، سياستگذاران دولت‌ها بر پايه حمايت از دست‌اندرکاران و گردانندگان چرخه اين صنعت قرار گرفته است. اين حمايت‌ها مي‌تواند به دو بخش تقسيم شود:
الف) حمايتهاي معنوي
▪ بسترسازي و ترويج فرهنگ گردشگري در سطح جامعه
▪ نشان دادن تاثيرگذاري مادي و معنوي صنعت توريسم در زندگي همه شهروندان
▪ نشان دادن اهميت رشته‌هاي تحصيلي مرتبط با صنعت توريسم براي جوانان و امکان اشتغالزايي فارغ‌التحصيلان اين رشته‌ها
▪ ارتقا جايگاه علمي و اجتماعي استادان و متوليان آموزش رشته‌هاي صنعت توريسم
▪ برگزاري کنگره‌هاي بين‌المللي، برپايي سمينارهاي ملي و سمپوزيوم‌هاي تخصصي
▪ ايجاد امکانات تبادل استاد، دانشجو و تکنولوژي صنعت توريسم فيمابين کشورها و ملل مختلف
ب) حمايتهاي مادي
▪ سرمايه‌گذاري جهت تدوين و يا اصلاح ساختاري در مباحث توريسم
▪ برنامه‌ريزي، سياستگذاري و نظارت کامل بر روند صنعت و عدم دخالت در اجراي برنامه‌هاي صنعت توريسم توسط دولت(خصوصي‌سازي واقعي)
▪ اختصاص اعتبار و بودجه کافي براي امور پژوهشي در صنعت توريسم
▪ امکان دسترسي سريع و سهل به تسهيلات اداري و مالي جهت متقاضيان و ايجاد مراکز آموزشي، امکانات توريستي اعم از هتل، هتل آپارتمان، اصلاح ساختار ناوگان ترابري مطابق با استانداردهاي بين‌المللي و سايت‌هاي مختلف توريستي
▪ سرمايه‌گذاري براي تبليغات و آموزش‌هاي عمومي و ايجاد شبکه‌هاي آموزشي مکانيزه و الکترونيکي از راه دور
همانطوري که اشاره شد ايران با داشتن پتانسيل‌هاي قابل طرح اعم از شهودي، تصويري، طبيعي، فرهنگي و ساير قابليت‌ها، داراي جذابيت‌هاي ويژه براي جهانگردان، خصوصا جهانگردان فرهنگي و مورد توجه بخش بزرگي از سيستم توريسم جهان است. از سوي ديگر با عنايت دولتمردان و متوليان صنعت توريسم در ايران خصوصا مسولان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور که در راس آن معاون رئيس جمهور قرار گرفته است و با برنامه‌ريزي توسعه يافته و توجه ويژه به صنعت و تلاش‌هاي شبانه‌روزي معاونين، مشاوران، مديران و مسوولين واحدهاي مختلف بستر براي پذيرش توريست فرهنگي و توسعه صنعت توريسم خصوصا در عرصه توريسم فرهنگي آماده شده است.
سرمايه‌گذاران، مديران، دست‌اندرکاران بخش خصوصي اعم از مديران واحدهاي آموزشي، هتلداران، آژانس‌هاي مسافرتي و مديران سايت‌هاي مختلف توريستي با اعتقاد به غناي فرهنگي، حاکميت اخلاق در جامعه اسلامي ايران برخورداري ملت ايران از آموزه‌هاي الهي و تبعيت از دين مبين اسلام، سرشار از گفته‌ها و ناگفته‌هاي زيباي ميزباني، ميهمان‌نوازي، تاريخ و تمدني بس طولاني و پرافتخار در کنار متوليان و مديران دولتي، ايران را شاهد شکوفايي اين صنعت خواهند کرد
ورود به حساب کاربری
زندگی کتابی است ، که بدون سفر یک صفحه آن بیشتر خوانده نمی شود.
