سيد صلاح الدين رحيمي _ استان کردستان به علت آب و هواي خوبي که دارد محل رويش درختان گوناگوني مانند گلابي، گردو، کيکم و سنجد است و اين امر باعث شده که مردم اين ديار به هنر چوب و کار با چوب اهميت زيادي دهند و در اين هنر استادان و هنرمندان بزرگي مانند استاد مجيد نعمتيان، استاد عباس پسر استاد نجار باشي، استاد عبدالحميد نعمتيان ، استاد بهزاديان و استاد نعمت الله محمودي را به خود ديده است .
هنر نازک کاري هنري ريزه کاري و نقش و نگار است که اين هنر از گذشته دور تا به حال نقش ويژه اي در ميان افراد داشته و انتظار مي رود که در آينده دور پررونق تر شود روز به روز بر زيباي آن افزوده شود .
اکنون در سراسر دنيا هنرنازک کاري کردستان شناخته شده است و سنندج را به عنوان خالق اين هنر زيبا مي شناسند. هنر چوب ريشه در زندگي مردمان اين ديار دارد براصولي استوار است که همزمان با آداب وسنن و محيط زيست استان تولد و رشد يافته است.
کار با چوب به طور عمده به شش رشته نجاري ، نازکاري ، نجاري نازک کاري، منبت کاري، معرق کاري و خاتم کاري تقسيم مي شود که هر کدام زيباي خاص خود را دارد يکي از رشته هاي کهن و زيباي کار با چوب، نجاري نازک کاري يا اروسي سازي است.
صنعت نجاري هنگامي که با هنر طراحي و ظرايف نازک کاري تلفيق شود حاصل آن پديه اي زيبا و جذاب است که اروسي يکي از از اين پديد ها است.
اروسي به درهاي اطلاق مي‌شود که به حالت کشويي و از پايين به بالا باز مي شود . هنر اروسي سازي پيوندي بين نازک کاري چوب ، شيشه بري و نجاري و طراحي است .
در اين هنر ، هيچ ميخ و چسبي به کار نمي رود و تمام نقش و نگار ها ي آن به وسيله اتصالات ظريف چوب (کام و زبانه) به هم وصل مي شوند. براي اين کار ابتدا طرح اوليه با اطلاعاتي از هندسه و مثلثات روي کاغذ تهيه مي شود و سپس با دقت و ظرافت فراوان چوب ها بريده مي شود وشيشه ها با مهارت خاصي کنار هم چيده مي شود وتمام اتصالات با فنون زيباي نجاري به هم متصل مي شوند.
انواع نقش هاي اروسي
اروسي ها داراي نقش هاي متعددي است که دو نوع آن بيشتر از همه در استان کردستان رايج ومتداول بوده است.
1 - نقش اسليمي ومتداول
همان طور از اسم آن پيداست نقشي است که در اکثر کشورهاي اسلامي رايج است و خارجيان آن را به مردم مسلمان نسبت مي دهند و نقش اصلي آن را از گياهان گرفته اند و درنقش هاي قالي و نقاشي هاي مختلف نيز ديده مي شود.
2 - گره چيني
اين نقش داراي نقوش هندسي شکل است که به مرور زمان در دنياي اسلام رايج شده و در کاشي کاري ها و آجر نماها کاربرد فراواني دارد و کل کار با هندسه و مثلثات آميخته شده است .
اکثر نقش هاي اروسي در انواع مختلف 8 ،12 ، 16 ،24 ،گره ساخته مي شود که در استان کردستان 16 رايج و 24 نادر است . هريک ازنقش هاي اصلي که شامل نقش اسليمي و گره چيني است خود داراي نقش هايي فرعي است که دراين ميان ، نقش جقه اهميت ببيشتري از بقيه دارد.
نقش جقه
جقه در معناي درخت سرو است که مظهر آزادي است و شکل تقريبي آن را به صورت درخت سرو فرض مي کنند و سر نقش به صورت خميده است و بدين معنا ست که مرد آزاده و آزاد فقط در مقابل معبود سر تسليم فرود مي آورد اين نقش در استان کردستان بسيار ديده مي شود و اکثر شيشه هاي آن به رنگ قرمز رنگ است در کل شهرستان فقط يک نمونه رنگ آبي وجود دارد.
استادان قديمي اروسي ساز
در شهرستان سنندج به اروسي توجه خاصي شده است و به فراواني در اين راه زحمت کشيده اند که بارزترين آنها در هر دوره به ترتيب زماني که مي زيستند عبارتند از استاد محمد نجارباشي (قطار چياني )سازنده اروسي منزل سالار سعيد (موزه سنندج) استاد نعمت الله پدر مرحوم استاد مجيد نعمتيان سازنده اروسي 3 لگنه ضلع غربي منزل آصف و استاد نجار باشي سازنده اروسي 4 لگنه منزل وکيل . در حال حاضر چون هزينه نصب و توليد اروسي بالارفته است و کاري پر طاقت است کسي به آموختن آن روي نياروده است و فقط استاد نعمت الله محمودي به آموزش آن همت گمارده است و بسياري از اروسي هاي گذشته را که در حال نابودي بوده ايشان مرمت و بازسازي کرده است.
اروسي هاي قديمي
در سنندج اروسي هاي زيادي وجود داشته است که به مرور زمان اکثر آنها از بين رفته است و درحال حاضر مي توان از اروسي ارزنده اي مانند اروسي7 لگنه موزه سنندج و اروسي هاي عمارت آصف، عمارت خسرو آباد و منزل وکيل ، منازل آقايان گله داري و غياثي ياد کرد که هنوز پا برجا است.
در منازل قديمي سنندج با توجه به سليقه صاحب منزل و معمار ساختمان ، اروسي هاي گوناگوني ساخته شده است و يا حدقل کتيبه در وردي را به صورت اسليمي درست مي کردند.
ورود به حساب کاربری
زندگی کتابی است ، که بدون سفر یک صفحه آن بیشتر خوانده نمی شود.
