اسدالله بيات- ايران و ايتاليا از جمله کشورهايي هستند که سابقه تاريخي- تمدني قابل توجهي دارند که اين امر خود عامل مؤثري در مناسبات دو کشور از گذشته تا کنون بوده است.

اسناد تاريخي موجود نيز بيانگر خاستگاه‏هاي مشترک اقوام است و به عنوان مثال آيين مهر از ايران به رم رفت و طرفداران زيادي پيدا کرد.

در زمان پارتيان به دليل قرارگرفتن ايران در مسير بازرگاني تجار رم و چين کشورمان در مبادلات فرهنگي نقش مهمي ايفا کرد.

ري، همدان و شاهرود از جمله شهرهايي بودند که بازرگانان رم از آن عبور مي‏کردند.

در زمان ساسانيان نيز مبادلات فرهنگي ميان مراکز علمي دو کشور اهميت بيشتري يافت و بهره‏گيري از استادان يونان و رم در دانشگاه جندي‏شاپور نمونه بارزي از اين دست است.

پس از سقوط دو امپراطوري ايران و رم رابطه فرهنگي بين ايران اسلامي و ايتالياي قرون وسطي خيلي زودتر از ساير کشورهاي کنوني اروپا آغاز شد.

در دوران صفوي، شاه عباس در مدت بيش از چهار دهه حکومت خويش سعي کرد تا با دولت ونيز رابطه برقرار کند.

او حسنعلي‏بيک بيات- آنتولي شرلي و اسدبيک را بدين منظور روانه ونيز کرد و اگرچه انعقاد قرارداد سياسي ميسر نشد اما روابط بازرگاني و تجاري در زمينه کالا و اسلحه به طور قابل ملاحظه‏اي جريان داشت.

تجاري که از ايران به ونيز مي‏رفتند در قبال فروش ابريشم و ديگر محصولات ايراني، علاوه بر سلاح‏هاي جنگي، مرواريدهاي بدلي، آينه‏هاي گوناگون، عينک، تسبيح‏هاي شيشه‏اي، کهربا ، مرجان، شيشه‏هاي انگليسي براي در و پنجره و همچنين پارچه‏هاي ابريشمي زربفت به ايران وارد مي‏کردند.

به دنبال گسترش روابط تجاري و سياسي ايران با ساير کشورها و برقراري امنيت، سياحان فراواني به ايران سفر کردند که در ميان آنها چندين سياح ونيزي مانند دلاواله- جميلکاري حضور داشتند.

در خصوص روابط ايران در عهد ناصري نيز بايد گفت اولين موافقت‏نامه تجاري رسمي ايران و ايتاليا در سفر ناصرالدين شاه به اروپا در محلي به نام ساردينا به امضا رسيد.

در اين دوران به دليل حضور چشمگير بازرگانان، افسران، سفرنامه نويسان و هنرمندان(عکاسان) روابط ايران و ايتاليا بيش از پيش گسترش يافت.

فوکه‏تي(focchetti) از جمله معلمان نظامي بود که وارد خدمت ايران شد.آنتوجانکسي( Antonio giannuzzi)، لوييچي مونتابونه( luigi mantabone) نيز از هنرمندان و عکاساني هستند که در اين دوره به ايران آمدند و آثار مهم تاريخي ايران عکسبرداري کردند.

از جمله سفرنامه نويسان ايتاليايي اين دوره کارولاسرنا است که همزمان با سي‏امين سلطنت ناصرالدين‏شاه به ايران آمد و در بهار 1878 ايران را ترک کرد.

سفرنامه او حاوي موضوعاتي در خصوص جريانات سياسي و اجتماعي از جمله شرح حال زنان ايراني است.